Routes အမ်ိဳးအစားမ်ား
Router ေတြကာ လမ္းေၾကာင္း႐ွာတဲ့အခါမွာ Static နဲ႔ Dynamic နည္းလမ္းႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ထဲက တစ္ခုခုကိုသံုးၿပီး လ့လာႏိုင္ပါတယ္။ Static နဲ႔ Dynamic နည္းလမ္းေတြကာဘာေတြလည္းဆိုတာ ဆက္ၿပီး ေဖၚျပထားပါတယ္။
Static Routes
Router ေတြကာ Static Route ကို ပံုစံႏွစ္မ်ိဳးနဲ႔ ေလ့လာပါတယ္။ ပထမကေတာ့၊ router ကာ သူ႔ရဲ႕ active ျဖစ္ေနတဲ့ interface ကို ၾကည့္ပါတယ္။ ဘာ addresses ေတြ configured လုပ္ထားလဲဆိုတာ ၾကည့္ၿပီး ဘယ္ကိုယ္စားျပဳ network number လဲဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တယ္။ ခ်က္ခ်င္းဘဲ သူ႔ရဲ႕ routing table ထဲကို ျဖည့္ထည့္တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေခၚတာကေတာ့ connected ဒါမွမဟုတ္ directly connected route လို႔ေခၚၾကတယ္။ ဒုတိယပံုစံကေတာ့ မိမိကုိယ္တိုင္ manually configure လုပ္ထည့္ေပးတဲ့ static route ကို Router ကေလ့လာၿပီး သူ႔ရဲ႕ routing table ထဲကိုျဖည့္ထည့္တယ္။ ေနာက္ထပ္ထူျခားတဲ့ static route ကေတာ့ default route လို႔ေခၚတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေခၚၾကတာကေတာ့ gateway of last resort လို႔ေခၚၾကတယ္။ အကယ္၍ သြားေရာက္ရမယ့္ေနရာကာ routing table ထဲမွာ မ႐ွိတဲ့ေနရာျဖစ္ေနခဲ့မယ္ဆိုရင္ default route ကိုသံုးၿပီး packetကို ေရာက္ေအာင္ ပို႔လို႔ရပါတယ္။ Default route တစ္ခုရဲ႕ IP Address ကာ 0.0.0.0 နဲ႔ subnet mask ကေတာ့ 0.0.0.0 ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ တခါတေလက်ရင္ 0.0.0.0/0 အေနနဲ႔ ေဖၚျပပါတယ္။ ဒီ default route ကို small network (ကြန္ယက္အငယ္စား) ေတြမွာperimeter router ျဖစ္တဲ့ ISP router ကို တိုက္႐ိုက္ခ်ိတ္ထားတဲ့ router ေတြမွာ configure လုပ္ၿပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Dynamic Routes
Router ေတြကာ dynamic route ကိုေတာ့ routing protocols ေတြဆီကေန သူ႔ဘာသာသူ ေလ့လာယူပါတယ္။ Routing protocols ေတြကာ သူ႔ရဲ႕အနီးကပ္လ်က္ခ်ိတ္ထားတဲ့ (neighboring routers) ေတြဆီကေန တူညီတဲ့ routing protocols ေတြကို ေလ့လာယူပါတယ္။ Dynamic routing protocols ေတြကာ router ရဲ႕ေရာက္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြေပၚမွာမူတည္ၿပီး network numbers ေတြကို share လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီ sharing လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာဘဲ တဆက္တည္း router ကာ အဲဒီ network ေပၚမွာ႐ွိတဲ့ ေရာက္ႏိုင္တဲ့ network နဲ႔ subnet numbers ေတြကိုပါေလ့လာပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ routing protocol နဲ႔ routed protocol ေတြကို သူ႔ရဲ႕အဆိုလိုရင္း ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိတယ္ ဆိုတာကို သိထားဖို႔လိုပါတယ္။ Routing protocol တစ္ခုကာ routes ေတြကို Routed protocol အတြက္ ေလ့လာပါတယ္။ ဒါဆိုဘာေတြလဲ။ Routed Protocol ကာ layer 3 protocol တစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဘာေတြလဲဆိုေတာ့ TCP/IP, IPX (Internetwork Packet Exchange)လိုအရာမ်ိဳးေတြေပါ့။ Routed Protocol တစ္ခုကာ user traffic ေတြျဖစ္တဲ့ e-mail, file transfers, and web downloads ေတြျဖစ္တယ္။ ေအာက္က ဇယားနဲ႔ အသံုးမ်ားတဲ့ routed protocol နဲ႔ routing protocol ေတြကို ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္းျဖစ္ေအာင္ ျပထားေပးတယ္။
| Routed Protocols | Routing Protocols |
| IP | RIP, IGRP, OSPF, EIGRP, BGP, IS-IS |
| IPX | RIP, NLSP, EIGRP |
| AppleTalk | RMTP, AURP, EIGRP |
Autonomous Systems
တခ်ိဳ႕routing protocols ေတြကာ Autonomous System(AS) ေတြကိုနားလည္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ routing protocols ေတြကေတာ့ နားမလည္းပါဘူး။ Autonomous System ဆိုတာကာ (Administrative control) ထိန္းခ်ဳပ္မႈတစ္ခုတည္းရဲ႕ေအာက္မွာ႐ွိတဲ့ (a group of networks) ကြန္ယက္အုပ္စု တစ္ခုျဖစ္တယ္။ အဲဒီဟာကာ သင့္ရဲ႕ကုမၸဏီ တစ္ခုတည္းမွာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သင့္ကုမၸဏီရဲ႕ ကုမၸဏီခြဲေတြ ရန္ကုန္(ဗဟို)၊ မႏၲေလး(ခြဲ)၊ ျမစ္ႀကီးနား(ခြဲ)၊ ေတာင္ႀကီး(ခြဲ)၊ ဆိုၾကပါစို႔။ အဲဒီကုမၸဏီေတြအားလံုးကာ ကိုယ့္ရဲ႕ကုမၸဏီဘဲ၊ ကိုယ္ကဗဟိုကေန ထိန္းခ်ဳပ္ရမွာဆိုေတာ့ ကိုယ္က AS နံပါတ္တူေတြသံုးၿပီး Internet ေပၚက အျခားမပတ္သက္တဲ့ network ေတြနဲ႔ ခြဲျခားထားလို႔ရပါတယ္။ ဆိုလုိတာကေတာ့ ပထဝီဝင္အေနအထားအရ ကြဲျပားေနေပမယ့္၊ ယုတၱိေဗဒ သေဘာတရားအရ သူတို႔ေတြအကုန္လံုးကာ တစ္စုတစ္စီးတည္း ျဖစ္ေနတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ Routing protocol တစ္ခုကာ routing ေတြကို AS number တစ္ခုအတြင္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနတာကို Interior Gateway Protocol (IGP) အေနနဲ႔ ကိုယ္စားျပဳေျပာလို႔ရပါတယ္။ IGP ကာဘာေတြလဲဆိုရင္ RIP, EIGRP, OSPF, နဲ႔ Intermediate System-Intermediate System (IS-IS) ေတြဘဲျဖစ္တယ္ Exterior Gateway Protocol (EGP) ဆိုတာလဲ ႐ွိပါေသးတယ္။ သူကေတာ့ မတူညီတဲ့ AS number ေတြမွာ႐ွိတဲ့ routing ေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖ႐ွင္းပါတယ္။ ဒီကေန႔ လက္ေတြ႔ဘဝမွာ တစ္ခုတည္းေသာ EGP ကသာဆက္လက္အသံုးမ်ားေနဆဲပါ။ အဲဒါကေတာ့ Border Gateway Protocol (BGP) ဘဲျဖစ္တယ္။ BGP ကို Internet backbone ေတြကိုေက်ာ္ၿပီး မတူညီတဲ့ AS number ေတြၾကားမွာ႐ွိတဲ့ route traffic ေတြကို ကိုင္တြယ္တဲ့ေနရာမွာသာ သံုးပါတယ္။
Routing protocols ေတြအားလံုးကာ AS number ေတြကို နားမလည္ပါဘူး။ AS number တစ္ခုကာ routing protocol တစ္ခုအတြက္ လြယ္ကူတဲ့ boundaries ေတြကို ေထာက္ပံ့ေပး ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ ေကာင္းက်ိဳးတခ်ိဳ႕ကိုပံ့ပိုးေပးပါတယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ဆီက ခြဲထြက္သြားတဲ့ network number ေတြကာ ကိုယ္႐ွိေနတဲ့ေနရာကေန ဘယ္ေလာက္ဘဲေဝးေဝး ကိုယ္က ဆက္လက္ထိန္းခ်ဳပ္ေနႏိုင္ေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘယ္ route ကိုဘဲ အျခား AS ေတြဆီကို advertise လုပ္မယ္။ အျခား AS ေတြဆီက ဘယ္ route ကိုဘဲ လက္ခံမယ္ ဆိုတာေတြကိုလည္း ကုိယ္ကိုယ္တိုင္ ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရပါေသးတယ္။
မတူညီတဲ့ AS နံပါတ္ေတြကိုေတာ့ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ သတ္မွတ္ေပးလို႔ရပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ 1 ကေန 65,535 ထိျဖစ္တယ္။ အဲဒီနံပါတ္စဥ္ အတြင္းမွာ ယူသံုးလို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီနံပါတ္ေတြကာ (IANA) Internet Assigned Numbers Authority လို႔ေခၚတဲ့ အဖြဲအစည္းကေနၿပီးေတာ့ ထုတ္ေပးတယ္။ ISP ကတဆင့္ (IANA) က သတ္မွတ္ေပးလိုက္တဲ့ AS နံပါတ္ကိုရႏိုင္ပါတယ္။ 1 ကေန 64511 က public number range ေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ 64512 ကေန 56635 ကေတာ့ private AS number range ေတြျဖစ္တယ္။ အၫႊန္း။ IP Addressing ထဲက public နဲ႔ private addressing ေတြလိုမ်ိဳးဘဲျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရင္ လက္ေတြ႔ဘဝမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႐ွိတဲ့ Bagan Cybertech IDC & Teleport ရဲ႕ AS ကာ 18399 ျဖစ္ၿပီးေတာ့၊ MPT(Myanmar Ports & Telecom) ကေတာ့ AS 9988 ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ယက္အင္ဂ်င္နီယာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံမွာသံုးထားတဲ့ AS နံပါတ္ကို သိသင့္တယ္ထင္လို႔ ဗဟုသုတေနနဲ႔ ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။private နံပါေတြကိုေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ကုမၸဏီေတြအတြင္းမွာ လိုအပ္သလိုသံုးလို႔ရပါတယ္။ အကယ္လို႔ ကိုယ့္ရဲ႕ ကြန္ယက္ႀကီးကို မတူညီတဲ့ ကြန္ယက္ေတြအေနနဲ႔ ခြဲထုတ္ခ်င္တဲ့ အခါမ်ိဳးေတြ ႀကံဳလာတဲ့အခါမွာ private AS number ေတြကိုသံုးႏိုင္ပါတယ္။ AS နံပါတ္ေတြကို နားလည္တဲ့ routing protocols ေတြကာ EIGRP, OSPF, IS-IS နဲ႔ BGP တို႔ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ RIP ေတာ့ AS နံပါတ္ေတြကို နားမလည္ပါဘူး။ OSPF က AS နံပါတ္ကို နားလည္ေသာ္လည္း သူ႔ကို AS နံပါတ္ configure လုပ္ဖို႔မလိုေပမယ့္ EIGRP တို႔လိုမ်ိဳး ကိုေတာ့ AS number ေတြတပ္ၿပီး configure လုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ CCNA စာေမးပြဲက basic IGPs ေတြနဲ႔ AS နံပါတ္တစ္ခုအတြင္းမွာသာ ႐ွိတဲ့ routing ေတြအေၾကာင္းကိုသာ အဓိကထားပါတယ္။ အကယ္၍ CCNA စာေမးပြဲအတြက္ ေလ့လာေနသူတစ္ေယာက္ဆိုရင္ေတာ့ အေျခခံ IGP ေတြျဖစ္တဲ့ RIP, OSPF, နဲ႔ EIGRP တို႔ေလာက္ကိုသာ သိထားဖို႔လိုအပ္ၿပီး က်ံတာေတြကေတာ့ CCNP အဆင့္ကို ေရာက္မွ ပိုၿပီးအေသးစိတ္ကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ မလုိအပ္ေသးပါဘူး။
